این ماه مبارک، ارزشی بسیار در نزد علمای بزرگوار اسلام داشته است و آنان این فرصت ناب را به بهترین صورت، ارج نهاده و از آن توشه برمی داشتند. در ادامه به سیره تعدادی از علمای ربانی اشاره می شود.

سیره عملی میرزا محمد جعفر انصاری در ماه مبارک رمضان:

این عالم جلیل القدر از بستگان مرحوم شیخ مرتضی انصاری و از مراجع نامدار خوزستان و حافظ قرآن مجید بوده است. دربارهٔ او نوشته‌اند: او با آن همه مشاغل درسی و… عبادات موظفهٔ خود را که از سنّ بلوغ مشغول به آن‌ها بود، ترک ننمود. او گذشته از نوافل شبانه‌روزی و قرائت یک جزء کلام اللّه و نماز حضرت جعفر طیار هر روز زیارت جامعه و عاشورا را در یک جلسه ایستاده به جا می‌آورد و هنگام عبادت توجه خاصی داشت. حافظه‌اش بسیار عجیب بود، قرآن مجید و تعقیبات نمازها و دعاهای هر ماه و هر روز و شب ماه مبارک رمضان را از حفظ داشت.
سیره عملی میرزای شیرازی بزرگ در ماه مبارک رمضان
در شرح احوال عالم ربانی میرزا محمدحسن شیرازی صاحب فتوای تحریم تنباکو چنین آورده‌اند: او بیشتر آیات قرآن را حفظ بود، هم چنین دعاهای ماه رمضان را و دعاهایی را که در دیگر اوقات قرائت می‌کرد و زیارت‌هایی را که در حرم امامان می‌خواند و از آنجا که رقیق القلب بود و چشمهٔ اشکش هم جوشان، بسیار می‌گریست.

سیره عملی علامه طباطبایی در ماه مبارک رمضان
علامه در مراتب عرفان و سیر و سلوک معنوی مراحلی را پیموده بود. اهل ذکر و مناجات بود. در بین راه که او را می‌دیدیم غالباذکر خدا را برلب داشت. درجلساتی که در محضرشان بودیم، وقتی جلسه به سکوت می‌کشید، دیده می‌شد که لب‌های استاد به ذکر خدا حرکت می‌کرد. به نوافل مقیّد بود و حتی گاهی دیده می‌شد که دربین راه مشغول خواندن نمازهای نافله است. شب‌های ماه رمضان تا صبح بیدار بود، مقداری مطالعه می‌کرد و بقیه را به دعا و قرائت قرآن و نماز وذکر مشغول بود. در قم هفته‌ای حداقل یک بار به حرم حضرت معصومه علیهاالسلام مشرف می‌شد و یا در ایام تابستان غالبا به زیارت حضرت رضا علیه السلام می‌شتافت. شب‌ها به حرم مطهر مشرف می‌شد و در بالای سر می‌نشست و با حال خضوع به زیارت و دعا می‌پرداخت.

سیره عملی امام خمینی (ره) در ماه مبارک رمضان
عشق و طرب و باده به وقت سحر افتادافـطـار بـه می‌کرد بـــرم پیـــر خراباتگفتـــم که تو را روزه به برگ و ثمر افتادبــا بـــاده وضو گیــر که در مذهب رنداندر حــضــرت حـق این عملت بارور افتادعالمان ربانی، چلچراغ‌های پر فروغی هستند که در هرعصری، در آسمان علم و عمل می‌درخشند، و با کسب نور و گرما از خورشید رسالت و امامت، بر زمینیان تجلی می‌کنندو آنان را به سوی منابع نور و برکت دودمان وحی، رهنمون می‌سازند، و بر بال عرفان ناب محمدی صلی الله علیه وآله نشانده، بر مشکات ملکوت، عروج می‌دهند.در میان دین باوران کفر ستیز، چهره محبوب قرن، فقیه تیزبین سیاست مدار، فیلسوف، عارف ژرف نگر، عالم متخلق و رهبر و بنیان گذار جمهوری اسلامی، حضرت امام خمینی رضوان الله علیه، از موقعیتی والا و ویژه برخودار است، زیرا روزها و ساعت‌ها و لحظه‌های عمر او، با مراقبه و محاسبه سپری شد و صدها آیه قرآن را مجسم ساخت و عینیت بخشید. در این مبحث به سیره عملی امام می‌پردازیم تا ره توشه ای برای عاشقان ماه رمضان باشد .حضرت امام (ره) توجه ویژه‌ای نسبت به ماه رمضان داشته و بدین جهت، ملاقات‌های خودشان را در ماه رمضان تعطیل می‌کردند و به دعا و تلاوت قرآن و… می‌پرداختند.و خودشان می‌گفتند: «خود ماه مبارك رمضان، كارى است‏».1یکی از یاران امام، در این باره گفته است : در این ماه، ایشان شعر نمی‌خواندند و نمی‌سرودند و گوش به شعر هم نمی‌دانند. خلاصه، دگرگونی خاصی متناسب با این ماه در زندگی خود ایجاد می‌کردند، به گونه‌ای که این ماه را، سراسر، به تلاوت قرآن مجید و دعا کردن و انجام دادن مستحبات مربوط به ماه رمضان سپری می‌کردند.2ایشان، به هنگام سحر وافطار، بسیار کم می‌خوردند، به گونه‌ای که خادمشان فکر می‌کردند که امام، چیزی نخورده است!3حضرت امام رحمة الله علیه درباره رمضان چنین می‌سرایند:

ماه رمضان شد، می و میخانه بر افتاد  عشق و طرب و باده، به وقت سحر افتاد

افطـار بــه می‌کرد بــرم پیر خرابات گفتــم کـه تـو را روزه، به برگ و ثمر افتاد

عبادت و تهجد
از جمله برنامه‌های ویژه حضرت امام (ره) در ماه مبارک رمضان، عبادت و تهجد بود. امام عبادت را ابزار رسیدن به عشق الهی می‌دانستند. و به صراحت بیان می‌کردند که در وادی عشق، نباید به عبادت به چشم وسیله‌ای برای رسیدن به بهشت نگاه کرد.5اکثر آشنایان امام نقل می‌کنند که ایشان از سن جوانی، نماز شب و تهجد، جزء برنامه‌هایشان بود. بعضی از نزدیکان ایشان می‌گفتند که وقتی در ظلمت و تاریکی نیمه شب، آهسته وارد اتاق امام می‌شدم، معاشقه امام را با ایزد احساس می‌کردم و می‌دیدم که با خضوع و خشوعی خاص، نماز می‌خواندند و قیام و رکوع و سجود را بجا می‌آوردند که حقا وصف ناپذیر بود. با خودم فکر می‌کردم که شب امام، حقیقتا، لیلة القدر است.6یکی از اعضای دفتر ایشان، دراین باره می‌گوید: پنجاه سال است که نماز شب امام، ترک نشده است. امام در بیماری و در صحت و در زندان و در خلاصی و در تبعید، حتی بر روی تخت بیمارستان قلب هم نماز شب خواندند.7امام توجه خاصی به نوافل داشتند و هرگز، نوافل را ترک نمی‌کردند. نقل شده است که امام، در نجف اشرف، با آن گرمای شدید، ماه مبارک رمضان را روزه می‌گرفت و با این که در سنین پیری بودند و ضعف بسیار داشتند، تا نماز مغرب و عشاء را به همراه نوافل به‌جای نمی‌آوردند، افطار نمی‌کردند! و شب‌ها تا صبح، نماز و دعا می‌خواندند و بعد از نماز صبح، مقداری استراحت می‌کردند و صبح زود، برای کارهایشان آماده می‌شدند.

منبع: پایگاه مجمع جهانی شیعه شناسی